Elke maand een Goudsbloem

Goudsbloem (Calendula officinalis) in oktober. Foto: AnneTanne, Creative Commons LicenseMisschien vroeg je je in oktober al af of ik een bedoeling had met dat goudsbloem-fotootje in de zijbalk. En als je goed hebt opgelet, heb je misschien gemerkt dat die foto maandag veranderd is, en dat het onderschrift ‘goudsbloem in november’ (ipv oktober) is geworden.

De reden voor die fotoreeks is te vinden in de van de wetenschappelijke naam van de Goudsbloem, ‘Calendula’. De ‘Kalendae’ (of Calendae) van elke maand was in de tijd van de Romeinen de eerste dag van die maand. Ja, ik schrijf Kalendae inderdaad met een K… het woord dateert immers waarschijnlijk al van in de tijd van de Etrusken, vandaar het voorkomen van de voor het Latijn erg ongewone letter K.

En wat die Kalendae nu te maken hebben met de goudsbloem? Zoals je misschien zelf al wel in je (kruiden)tuin hebt opgemerkt, is de goudsbloem een erg sterke (weliswaar eenjarige) plant, die tot ver in de winter bloeit. Ze zou bloeien op de ‘Kalendae’ van elke maand, en dus werd het ‘Calendula’…

En dat wilde ik dus een keer gaan controleren… weliswaar lukt het me (zeker in de winter – wegens te laat licht en te vroeg donker) zeker niet elke maand om precies op de eerste dag van de maand een foto te maken, maar ik ga wel proberen elke maand in mijn tuin een bloeiende goudsbloem te vinden, en die een maand lang een plaatsje te geven in de zijbalk van de blog.

En over een jaar? Ach, dan zien we wel weer…

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

12 thoughts on “Elke maand een Goudsbloem

  1. Etymologie, dat vind je toch leuk Anne?
    Kijk voor de aardigheid eens in Helmut Genaust’s Etymologisches Wörterbuch, blz. 116 (dat boek heb je toch?), over Calendula. Is boeiende lectuur.
    Goudsbloemen half november, da’s wel leuk. Vorige week zag ik (in Den Haag) de Mahonia voluit bloeien. Ik was stomverbaasd, want dat is toch echt een voorjaarsplant. Zo vroeg al, vroeg ik mij af. M’n vriendin zei: nee jo, alweer. Ach ja, de maagdenpalm bloeit eigenlijk al het hele jaar door, wanneer het op een mild plekje staat.
    Rob

  2. Bedankt voor de hint Rob…
    Voor wie hier nieuwsgierig door is geworden: Het boek dat Rob noemt, bestempelt de verklaring die ik gaf als niet meer dan een ‘etymologische legende’, en komt met een andere verklaring voor Calendula.
    Het zou een typisch middeleeuwse omvorming van een op dit ogenblik niet (meer) bekende plantennaam gaan. Aan een toen bestaande plantennaam (wellicht ‘Caltha’, waarmee we tegenwoordig de dotterbloem aanduiden, maar die toen misschien de goudsbloem was) werd het achtervoegsel ‘-endula’ toegevoegd.

    En daarmee ben ik weer een illusie armer… maar ik ga toch in de gaten blijven houden hoe lang ik bloeiende goudsbloemen vind…

    (Overigens: ik herinner me vroeger een tuin in Valkenswaard, met drie grote magnolia’s in de voortuin, die in het voorjaar prachtig bloeiden. Maar inderdaad, elk najaar volgde er een nabloei – maar november is inderdaad wel laat!)

  3. @ Kruidje: Ja, het is een bloem die in haar eenvoud ontzettend mooi kan zijn (ik heb vooral de enkelbloemige in de tuin, die vind ik eigenlijk ruim zo mooi als de gevulde)

    @ Menk: hier waren ze een tijd verdwenen, waarschijnlijk omdat de border waar ze aanvankelijk stonden te weinig verstoord werd, maar nu staan ze bij de moestuin, en daar vermoed ik dat ze zich beter kunnen handhaven.

    @ Artemis: het is inderdaad bijna griezelig om te merken hoeveel bloemetjes uit mijn lijst van een aantal dagen geleden na de vorst van gisterennacht het loodje hebben gelegd…

  4. Dag iedereen,

    Ik heb een vraagje over de goudsbloem. Ik heb met biologisch zaad dit voorjaar calendula officinalis gezaaid en die kwamen allemaal goed uit en groeiden vlotjes. Ook nu staan ze nog mooi in bloei, maar sinds een week of twee verschijnt er overal een soort van witte schimmel op hun stengel en bladeren. Kan calendula officinalis meeldauw krijgen? Ik weet niet of het er iets mee te maken heeft, maar de afgelopen weken heeft het flink geregend en misschien staan ze te nat? (Ze staan in stenen potten die water doorlaten op een zonnig plekje op het terras)… Kan ik hier iets aan doen? En vooral, kan ik de bloemblaadjes nog gebruiken in salades en dergelijke?

    Heeft iemand hier ervaring mee?

    Alvast bedankt!

  5. @Maartje: Ik heb inderdaad in natte periodes in het verleden eenzelfde ervaring gehad.
    Goudsbloemen kunnen in vochtige periodes inderdaad gevoelig zijn voor meeldauw. In droge periodes wordt aangeraden goudsbloemen in de voor- of vroege namiddag te gieten, zodat ze weer helemaal droog zijn tegen de avond.
    Helaas kunnen we het tijdstip dat het regent moeilijk zelf regelen.

    Zelf zou ik de aangetaste planten niet meer gebruiken…

    Sommige cultivars van goudsbloem schijnen minder gevoelig te zijn voor meeldauw, nl Orange King, Chrysantha Sunshine, Golden Beauty, Dwarf Orange en Balls Orange (die informatie heb ik van een site over de commerciële teelt van goudsbloemen in Californië, dus of die hier ook verkrijgbaar zijn – en dan nog als biologisch zaad – is niet zeker.)

  6. Bedankt voor de reactie!

    Tja je kan de natuur niet dwingen hé… toch wel zonde want ik vond ze in veel gerechten toepasselijk 😉

    PS: Zou ik ze best verwijderen? Ze bloeien nog mooi, maar ze tasten misschien mijn andere planten aan? Vlakbij staan onder meer nog Marokkaanse munt, oost-Indische kers, kersttomaten, oregano, zomertijm, lavendel, heliotroop, echinacea, …

  7. Ik zou er niet zo bang voor zijn dat andere planten worden aangetast. Alleen de Echinacea (ook een composiet) loopt misschien een heel klein risico. De meeste schimmels hebben immers een duidelijke voorkeur voor één bepaalde plantensoort.

  8. Pingback: De volhouders

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.