Maaien

Hooitijd
Na de verhalen van Yo en Bart over hun maai-exploten, besloot ik om dit jaar de hand toch ook wat eerder aan de ploeg – sorry, de zeis – te slaan.
Gewoonlijk maaien we de weides rond half juni, en voor het weitje in de voortuin is dat prima. Maar voor de boomgaardweide is dat, als ik heel eerlijk ben, toch eigenlijk wat te laat. Als het dan eind mei, begin juni een keer flink regent of waait, dan gaat het gras meestal toch wel hier en daar legeren (platvallen).
Bovendien: door de werken die voor de komende tijd aan de schuur gepland zijn, zal manlief niet zoveel tijd hebben om ook nog veel in de tuin te doen. Dus dacht ik maandagmiddag: Laat ik zo langzaamaan al maar eens beginnen in de boomgaard. Als ik elke droge dag een half uurtje maai, dan kom ik al een heel eind.

HooitijdMaar toen…
Gewoonlijk maai ik de voortuin met een handzeis, en gebruikt manlief een bosmaaier of sinds vorig jaar een gewone zeis in de boomgaard. Zoonlief kan die zeis ook al behoorlijk hanteren, gaat daar af en toe de brandnetels in de kippenren mee te lijf.
En ik had dus zoiets van: ‘Als mijn mannen met die zeis kunnen werken, dan ga ik niet achterblijven!’.
De zeis en de strekel (een wetsteen op een stok, zoals zoonlief op de bovenste foto hanteert) dus te voorschijn gehaald, en de zeis eerst goed afgewet voor ik aan de slag ging.
En toen gebeurde het: op een bepaald ogenblik hield ik de strekel blijkbaar iets te hoog vast, en… jawel hoor, met het topje van mijn rechter wijsvinger controleerde ik onvrijwillig of de zeis al scherp was. En geloof me, dat was ze!
Nee, het was niet zo erg als je denkt, niet het topje van die vinger weg, maar het was al bij al toch een flink diepe snee, en de druppels bloed lieten een mooi contrasterend spoor na op het groene gras toen ik naar binnen liep om mijn vinger te verbinden. Even heb ik overwogen om voor een hechtinkje bij de huisarts langs te gaan, maar uiteindelijk heb ik toch met pleisters volstaan. Die heb ik de eerstvolgende 24 uur een paar keer mogen vervangen, want telkens als ik mijn vingertop ergens tegen stootte, bloedde ik toch weer door de pleister heen, en momenteel doet het nog steeds even geweldig pijn, als ik onverhoeds die vinger stoot.

HooitijdNadat zoonlief maandag uit school kwam, kan hij het niet laten om zijn kunde ook nog even te demonstreren. En ik vrees dat ik moet toegeven, dat hij het gras toch veel regelmatiger kort kreeg dan zijn moeder.
Toen ik dinsdag opnieuw de zeis tevoorschijn haalde, stond hij even te kijken hoe ik maaide, en zei tenslotte: “Mama, laat mij het nu eens even voordoen!” Waarna hij mij instrueerde hoe ik het blad van de zeis dichter tegen de grond moest houden, en niet zo moest hakken, maar gewoon rustig halve cirkels moest beschrijven met het werktuig. Ik moet toegeven, daarna ging het een stuk beter, en na een paar dagen oefening moet ik zeggen dat het resultaat al heel behoorlijk wordt…

hooitijdToen ik zoonlief bezig zag, moest ik denken aan een opmerking die Bart dinsdag maakte:

(…) Rollin, die vorige week meende te mogen beweren dat we best een beetje slordig tewerk gaan bij het ontplooien van enige beheersactiviteiten. Dat zou zelfs voor de nodige dynamiek moeten zorgen. ruige rand rond hooiweide. Dat laatste vooral als we niet elk jaar hetzelfde patroontje volgen (inleven in een rund, zo stelde hij: die eten ook willekeurig).

En daar zou ik aan kunnen toevoegen: maaien zoals een rund graast, of zoals een kind maait… Want zoonlief heeft zich intussen al een min of meer slingerende vlakte doorheen de weide gemaaid, waarbij hij echter absoluut zonder vooropgesteld plan te werk gaat, zich alleen maar laat leiden door waar hij op dat ogenblik naar toe wil.

(Zoonlief was een beetje bezorgd toen ik de foto’s zou plaatsen: “Ze gaan denken dat ik die zeis verkeerd vast houd”, want eigenlijk moet je de zeis op en tegen je linker bovenarm laten rusten, in plaats van ze onder die arm door te laten gaan. Maar de zeis is nu eenmaal afgesteld op de lengte van zijn vader, en zo groot is hij nog lang niet.)

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

16 thoughts on “Maaien

  1. Ik huiver al door alleen nog maar naar dat ding te kijken. Mezelf een klein beetje kennende, weet ik het wel zeker: ik kan het maaien beter aan je zoon overlaten, want zonder kleerscheuren (of erger) lukt het me gegarandeerd niet.

  2. (om zo groot te worden als die vader van hem zal hij nog veel bokes mogen eten!)
    Goeie beschrijving van de techniek trouwens. Gelijke tred houden en rustig van links naar rechts werken, kleine beetjes per keer en de zeis plat tegen de grond houden (niet van boven naar onderen kappen). Ik vind het heel rustgevend om doen eens je in het ritme komt. (naar de vogelgeluiden luister ik dan niet, wel naar het zwoefff, zwoefff, zwoefff van mijn overge-erfd alaam en dan die geur van het hooi: zomer!)

  3. @Pernikkel: Als ik zo de beschrijving van je belevenissen op je blog lees, kan ik me daar echt wat bij voorstellen…

    @Yo: ik vrees inderdaad dat zoonlief zijn lengte eerder van mij dan van zijn vader heeft, dus of zelfs massaal veel stapels bokes hem die lengte zullen opleveren?

    @Veerle: Als het om werken gaat, dan is zoonlief voorlopig alvast heel graag van de partij.
    En het is inderdaad zo, dat dit soort werktuigen misschien niet het meest voor de hand liggende kinderspeelgoed zijn, maar ik geloof ook wel dat door kinderen er vanaf een bepaalde leeftijd op een gecontroleerde manier mee te leren omgaan, ze daar ook wel een ‘natuurlijk respect’ voor leren opbrengen. (Toen zoonlief hoorde hoe ik aan de wonde in mijn vinger kwam, kijk hij mij aan met een blik van moet-je-daar-nu-zo-oud-voor-geworden-zijn : ‘Maar ik houd de wetsteen altijd zó (liet het me zien) vast, dan kan je je niet snijden!’

  4. wat een MOOIE foto is die bovenste!
    Allez, het zeis-enthousiasme werkt aanstekelijk. En met bovenstaande beknopte handleiding zal ik me er binnenkort nog eens aan wagen. Een verslagje volgt ongetwijfeld 😉

  5. @Bart: met die eerste foto ben ik zelf ook heel blij. De lijn van de zeis over de diagonaal, en het contrast tussen de bewegingsonscherpte van de strekel en het detail van het golfje op de zeis vind ik zelf wel geslaagd 🙂

  6. Tegen maaien en wieden had ik al van kinds af aan een onverklaarbare aversie.
    Mijn pa wiedde in mijn jeudgjaren vrijwel dagelijks de moes- en siertuin.
    Ik begreep qua moestuin wel dat het er om te doen was om meer groente op tafel te eten te krijgen maar waar ik met mij pet niet bij kon was waarom bepaalde andere plantjes die ik zelfs als jochie al mooi vond daarvoor dan hun leven moesten opofferen en dat door mensenhand. Wieden werd gedaan met wat in Zeeuws dialecht een Schrepel heette (je had er met een korte en lange steel) (annu nu heet dat in ABN bij bouwmarkten een Hak).
    Een Schoffel is aanverwant en heeft hetzelfde doel maar de werkbeweging die je ermee maakt is net andersom en minder effectief omdat je daarmee niet de wortel van het “onkruid” verwijdert doch slechts het bovengrondse deel van de ongewenste plant.

    Over het definieren van de term onkruid valt ook veel te zeggen.
    Volgens de verhuurder van mijn huis en dus ook tuin staat er in mijn tuin alleen maar onkruid en dan kan je praten tot je een ons weegt…. jaren geleden zou ik haast mijn huis uitgezet zijn als ik de planten die er toen en nu wederom staan zou vernietigen.

    Anyway, ik wilde reageren op “maaien”, dat vond ik vroeger ook zoiets dat not done was maar heb in de loop der jaren ook wel geleerd dat het voor vegatitie als geheel en specifieke planten ook goed kan zijn, maar soms kan het nog steeds een afknapper zijn. Zo tipte een vriend me vorige week nog over een groot veld met bloeiden Pimpernel waar ik foto’s van wilde maken en kwam een halve dag te laat. Het hele veld was gemaaid en dan niet met een zeis maar door een contraptie op wieltjes en met een motertje.

    Ik wil ook niet nostagisch doen en beweren dat vroeger alles beter of natuurvriedelijker was, integendeel.

    Maar mijn reactie werd getriggerd door de foto van de man met zeis (ook Magere Hein / De Dood had als attribuut een zeis) maar meer nog viel mijn oog op de wetsteen waarmee die persoon de zeis sleep.

    In vroeger agrarische dagen werd dat heel anders gedaan, de schrepel en de zeis werden “geklopt” (zo heette dat bij ons). Daarvoor had je 2 stukken gereedschao nodig:
    – een soort mini aambeeld achtig iets:
    onderaan zat een stalen pen waarmee je em liefst stevige grond in prikte
    aan de zijkant zaten twee ronde uitsteeksels die voorkamen dat je het dingen al diep de grond in hamerde (klopte)
    – een hamer met scherpe uiteinden

    Werkwijze: je legt de scherpe zeis (of haK) op het aambeeld en hamert (klopt) het dunne metaal van de scherpe zijde zo plat dat het uitzet en breder maar daardoor ook scherper wordt. Eigenlijk de IJzer moleculen een andere richting uit manouvreert.

  7. Je verhaal over het kloppen van de zeis ‘klopt’ ten dele…
    Vroeger gebruikte men een combinatie van ‘haren’ (zo heette het in mijn streek) en wetten.

    De zeis werd inderdaad als ze bot werd ‘gehaard’, beklopt dus, om ze over een breedte van een centimeter of zo dunner te maken, en vervolgens werd ze weer een tijdlang bijgewet.

    Tegenwoordig wordt dat haren niet meer gedaan, en volgens mijn vader is dat – door een andere samenstelling van het metaal van de zeis – ook niet meer mogelijk. De huidige zeisen kunnen volgens hem niet meer gehaard worden, maar kan je alleen nog wetten.

  8. Hallo Anne

    Ik heb een aantal vragen over de zeis en mischien wilt/ kunt u die beantwoorden voordat ik een zeis aanschaf?

    Ik heb sinds kort een eigen paardenwei waarop op sommige plaatsen het gras lang is. (de paarden poepen hier en eten het gras dan niet). Het gras is circa 20cm. hoog. Is dit met een zeis te maaien?
    Klopt het dat je ’s morgens moet maaien omdat het gras ’s middags stugger is?
    Is de zeis die je bij de Boerenbond koop geschikt? en dan met gebogen of rechte “steel”?
    Is de zeis die je bij agradi online koop gechikt? (scheelt ca. 20Euro).
    En wat is meer geschikt een zeislengte van 65 of 75cm?

    met vriendelijke groet
    Rob

  9. @Rob: zoals je in bovenstaand artikel kan lezen, ben ik ook echt niet ervaren wat maaien met een zeis betreft.
    Wat gras van 20cm lang betreft: mijn vader en wijlen mijn grootvader zouden dat probleemloos kort maaien met een zeis. Zelf heb ik het gras graag toch wat hoger. Het hangt ook wel af van de groeifaze waarin het gras zich bevindt, of het vlot te maaien is. Als het gras bloeistengels heeft (die toch altijd wat stugger zijn) valt het maaien erg goed mee (vooral van gestreepte witbol!). Gras dat enkel uit mals blad bestaat, vind ik moeilijker te maaien. Ook met minder stugge grassen dan gestreepte witbol vind ik het maaien wat lastiger.
    Maar dat bedauwd gras vlotter maait dan droog gras, dat kan ik beamen. Dus inderdaad: ’s morgens lukt het maaien beter.

    Wat je andere vragen betreft moet ik helaas passen… Volgens mij heeft manlief onze zeis bij Aveve gekocht (de Belgische boerenbond), maar met andere zeisen heb ik geen ervaring.
    Ik vermoed dat voor iemand met een wat kleinere gestalte een korter zeisblad geschikter is, maar nogmaals, dat is maar een gissing.

    Ik weet dat het tijdschrift ‘Landleven’ in de loop van zomer 2005 of 2006 een artikel heeft gepubliceerd over maaien met een zeis (en toen ook een cursus organiseerde). Ook lees ik af en toe wel eens tips over het afstellen van een zeis in dat tijdschrift.
    Misschien eens op zoek gaan in de bib naar oude nummers?

  10. Ik heb een wei, die gebruiken wij niet. Nu staan er beesten in van een naburige boer. Echt handig. Enkel, er is een brede rand van ca 3 m waar de dieren niet komen. Dus ik zocht op het web. Iedereen zegt een bosmaaier, maar die dingen zijn duur en een herrie…. Ik dacht dus aan en zeis. En door hier te lezen heb ik er vandaag eentje aangeschaft. Gelijk gedaan, het is eigenlijk te nat, alles ligt tamelijk plat, maar toch… Het ging redelijk goed voor de eerste keer. In elk geval is al dat bloeiende onkruid ( zaait zo fijn uit naar de tuin) nu weg. Bedankt voor dat duwtje over de drempel.

  11. De foto’s roepen herinneringen op… Leuk… Ik heb dezelfde zeis als jullie geërfd van mijn grootvader. Hij heeft ze toen afgesteld voor mij, maar ondertussen heeft iemand die afstelling veranderd en ik kan niet meer aan vake vragen om dit terug goed te zetten… Kan jij mij helpen?

    1. Kaat,
      Je stuurde deze reactie ook per mail, omdat je dacht dat er iets misliep met het posten van een commentaar. Het is echter zo, dat om te veel spam in de commentaarkolommen te vermijden, ik de allereerste reactie die vanaf een bepaald mailadres wordt geplaatst altijd eerst moet goedkeuren…
      Maar als het goed is wordt dit bericht ook per mail aan jou gestuurd!

      Ik moet je helaas teleurstellen:
      Die oude zeis met metalen steel die je op de foto’s ziet, gebruik ik tegenwoordig niet meer… Die was bovendien (door mijn vader) op de gestalte van mijn man afgesteld. (Mijn moeder had mijn vader opdracht gegeven het zo te doen, want ‘maaien met een zeis is geen vrouwenwerk’!) Mijn vader heeft mij toen wel uitgelegd hoe die afstelling moet gebeuren, maar dat is al zolang geleden… Maar zogauw mijn vader nog eens hier is, probeer ik er aan te denken het hem alsnog te vragen.
      Intussen heb ik leren maaien met een houten zeis die een iets andere techniek vergt, en waarmee ik (nog) veel liever maai. In een uitzending van Groenland was er een jaar geleden een stukje over maaien met zo’n zeis. Je ziet de techniek gedemonstreert vanaf 02.00. Zo’n zeis kan ik wel afstellen…

  12. Dank je voor de snelle reactie in elk geval! Mijn grootvader was het met jouw moeder eens, want hij heeft mijn mama nooit leren zeisen, uiteindelijk mij wel. Het filmpje van Groenland had ik inderdaad gezien. Dat type zeis zie je inderdaad veel meer. Ik wist niet dat de techniek ook anders was. Vanwaar jouw voorkeur voor de houten zeis?

    1. Ik vind het maaien met die houten zeis veel minder vermoeiend, en ik heb nadien ook nooit last van pijnlijke spieren.
      Bovendien had ik met de metalen zeis, waarvan de stok tegen je schouder rust, ook snel last van een pijnlijke, beurse plek ter hoogte van mijn sleutelbeen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.