Vingerhelmbloem – Bulbous corydalis

(to English text)

Corydalis solida | Vingerhelmbloem, Bulbous corydalis
Corydalis solida | Vingerhelmbloem, Bulbous corydalis

Wanneer het speenkruid over zijn hoogtepunt heen is, en ook de sneeuwroem zijn beste tijd gehad heeft, dan is het nog steeds niet gedaan met de bloemenpracht onder de beuken.

De vingerhelmbloem (vroeger heette die ‘voorjaarshelmbloem’) bloeit nu immers nog volop.
Het is één van de vele bloempjes die voor mij verbonden zijn met mijn studententijd in Leuven. In die streek zag je dat plantje – in elk geval zo’n 20 jaar geleden – in het voorjaar in beschaduwde wegbermen volop bloeien. In optimale omstandigheden schijnt het zich bijne woekerend te verspreiden, maar hier, in de toch wat armere Kempengrond, kan ik daarover echt niet klagen.

Toch is het plantje stilaan aan een opmars bezig: jarenlang stond er onder de beuken één polletje, dan kwam er plots een tweede bij, een paar jaar later nog één, en dit jaar lukt het me voor het eerst niet meer, om alle plantjes te tellen.
Maar een probleem vind ik dat niet: net als het speenkruid, dat ook door sommigen verguisd wordt omwille van zijn woekerneigingen, is de vingerhelmbloem al helemaal verdwenen voor het half mei is. En dat vind ik eigenlijk zelfs jammer: zelfs als het niet bloeit, is de vingerhelmbloem mooi, met dat bleek blauw-groene, fijn geveerde blad.

Vorig jaar vertelde ik al, dat het plantje ook wel ‘vogeltje-op-de-kruk’ wordt genoemd, en in het Engels soms ‘bird-in-a-bush’. De foto hierboven laat duidelijk zien waar die namen vandaan komen.
De vingerhelmbloem vergt iets meer uitleg (en ik blijf het oude ‘voorjaarshelmbloem’ toch mooier vinden): zowel de vingerhelmbloem als de verwante holwortel (Corydalis cava) heeft schutblaadjes bij de bloempjes. Eén van de truukjes om de twee soorten van elkaar te onderscheiden (los van het opgraven van de holle dan wel volle wortelknol!) is te kijken naar de vorm van die schutblaadjes: bij de holwortel zijn die blaadjes gaafrandig, terwijl ze bij de vingerhelmbloem als handjes (dus met vingertjes!) in gesneden zijn.

Bulbous corydalis

Corydalis solida | Vingerhelmbloem - Bulbous corydalis
Corydalis solida | Vingerhelmbloem – Bulbous corydalis

When the flowers of theLesser celandine are withering, and Glory-of-the-snow is fading too, you can still find another beautiful flower under our beeches.

Yes, the Bulbous corydalis (or Fumewort) is still in full bloom.
It’s one of the flowers that in my memory will always be connected with those years as a student at Louvain University. In the villages around that city you can find this plant (at least you could some 20 years ago) in shadowy verges along the roads. In good circumstances, it is said to be even a rampant species, although I can’t complain about that.

But I must admit, that in the past few years the plant seems to be spreading more rapidly. During years, there was only that one plant that I originally planted there, and then, suddenly there was a second… and a few years later a third. Last year I could count to 20, when I even took the smalles seedlings into account, and this years I didn’t seem able to count them anymore.

But for me, that’s not a problem: just like lesser celandine – that is also reviled by many because of it’s rampant qualities – it has vanished before May is over. And I must say that I regret that: even when it isn’t blooming, fumewort is a nice plant, with it’s beautiful pale blueish-green feathered foliage.

In Dutch, one of the folknames of this plants is ‘vogeltje-op-de-kruk’, which can be translated as ‘bird-on-a-stick’, and I have been told in English it’s sometimes called ‘bird-in-a-bush’. The picture by the Dutch text (scroll up) makes it easy to see where those names come from.
The official Dutch name ‘vingerhelmbloem’ (fingered helmet flower) points to something that distinguishes this species from Corydalis cava or hollowwort: both species have leaves just beneath each flower. In Corydalis solida those leaves are hand-shaped, thus have fingers… Corydalis cava has plain ovoid leaves…

Deze buttons respecteren je privacy (zie info):

12 thoughts on “Vingerhelmbloem – Bulbous corydalis

  1. Annetanne, ik dacht dat vogeltje-op-een-kruk zo ongeveer beschermd was? In elk geval is het toch zeldzaam geworden? In Leuven zelf heb ik het niet gezien, maar in Oud-Heverlee weet ik een veld vol staan. Prachtig zicht!

    1. Je hebt gelijk… Ik wist het niet, maar Corydalis solida blijkt inderdaad op de rode lijst te staan als ‘zeldzaam’.
      Twintig jaar geleden stonden in bv Lovenjoel de bermen er nog vol mee, en mijn zus, die in Korbeek-lo woont, wist me recent nog te vertellen dat ze in het Leuvense verschillende groeiplaatsen wist. ‘Dat is bij ons de buurt bijna gewoon onkruid’ zegde ze nog.
      Maar dat heb je wel vaker met zeldzame planten, dat ze toch ‘plaatselijk algemeen’ kunnen zijn.

      Ik zie in Heukels flora dat de plant in Nederland inderdaad ook ‘vrij zeldzaam’ tot ‘zeer zeldzaam’ is…

  2. Bij mij staat vingerhelmbloem ook: mooi bij elkaar gekropen in groepjes van zo’n 10-15 stuks. Nochtans had ik die gewoon ingezaaid met het C1 zaadmengsel van Ecoflora, in maart vorig jaar. Het plantje heeft zich dus goed gehandhaafd en is blijven staan waar het het liefste stond, denk ik.

    1. Dat ziet er inderdaad een interessant mengsel uit…
      Tien soorten heb ik hier al in de tuin, waarvan een aantal het bijzonder goed doen (met name de dagkoekoeksbloem en het geel nagelkruid), en van de andere elf staan er een paar op mijn verlanglijstje.

  3. Interessant, die rode lijst. Wel even lichtjes groen in de lach geschoten toen ik bij zevenblad ‘momenteel niet bedreigd’ zag staan. Dat kan ik me voorstellen ja, dat die worteljoekel, dat ‘ik-ben-piet-konijn-en-je-kunt-me-toch-niet-pakken’-geval niet direct bedreigd is…

  4. I have the yellow one blooming in my garden right now. I do like it and the fact it spreads is okay. It is sure beautiful and hardy to grow under those wonderful beeches you have.

  5. I grow this too Anne. I was interested to hear it’s sometimes called bird on a stick or bird in a bush. I am going out to have a look at my plant now 🙂

  6. Die heb ik al in geen jaren meer gezien. En dat terwijl je die typische vorm niet snel zult vergeten. Heel mooi getroffen die foto.

  7. Hier in de Vlaamse Ardennen is het plantje dan blijkbaar weer (voor zo ver ik weet) een stuk zeldzamer dan in de omgeving van Leuven. Ik zou niet onmiddellijk een vindplaats weten hier in de buurt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.